• Çoğunlukla, modern tekniğin gelişiminin mantıklı bir sonucu olarak kabul edilen gürültü; günümüzün en yaygın sağlık ve huzur bozan olayıdır. XX. yüzyıldan önce şehir gürültüsünün hoşa gitmeyen görüntüsü oluşmuştur. Eski Roma‘da tarihin başlangıcından 1. yüzyıl öncelerinden beri sesin yarattığı gürültüler bilinmekteydi, Jules Cesar; geceleri yük arabalarının Roma sokaklarında dolaşmasını yasaklayan bir tüzük hazırlamış ve yayınlamıştır. Daha güncel olarak Boileau‘nun ünlü hicviyesi “Paris’in güçlükleri”nde; yazar şehrin cehennem  gürültüsünde gözünü kapayıp, uyuyamamanın sebeplerini açıklamıştır.

• Gürültü sübjektif (öznel) bir nosyondur; şiddeti ve yapısı ne olursa olsun bütün istenmeyen seslerle nitelendirilir. Periyodik bir titreşim izleyen müzikal sesin tersine, gürültü düzensiz titreşimlerin meydana getirdiği kuvvetli sestir.

• Gürültüyü iyi tanımlayabilmek için,başlıca özelliklerinin belirlenmesi gerekir. Gürültünün şiddetini belirleyen global ses seviyesi çok önemlidir, çünkü bütün yüksek sesli fenomenler çabucak insan kulağı için rahatsız edici boyutlara ulaşabilir.

• Bütün gürültüler birbirlerinden terkip ve tanzimleri ile farklanırlar; yani kendilerine has frekansları ile tanımlayıcı bileşenlerinin nisbi oranlan ile belirlenirler.

• Göz önüne alınması gereken diğer kriterlerde; gürültünün süresi, saflığı (veya komplikasyonu), beklenmeyen veya sürekli vasıfları.

• Gürültü akustik dalgalar topluluğu yayıldığı ortamın deformasyonuna sebebiyet verir. Ortam hava olduğunda; gürültünün varlığı atmosfer basıncı değerinin ufak bir değişimiyle belirlenir. Bu değişim; ses seviyeleri ölçümünde kullanılmaktadır.

• Bir sonometre (ses ölçme aygıtı), desibel veya fon olarak derecelendirilmiş bir galvanometreye, akustik filtreler ve amplifikatörlerle bağlanmış bir mikrofondan oluşur.

• Ses basınç birimleriyle belirlenen duyulabilir ses şiddetleri bir milyondan, birkaç milyona uzanan büyük bir alan kaplarlar. Bu ölçeği sınırlandırabilmek amacı ile logaritmaya başvurulur. Birim bel (B)dir, ancak belin askatı olan desibel (dB) daha sıkça kullanılır.

• P, ve Pj, güçleri N=10 log P2/P, olan iki farklı gürültü N desibel kadar şiddet farkı gösterir. Genellikle P, işitme eşiğine tekabül eder. Bu durumda N sayısı belirlenen sesin fiziki şiddet seviyesini belirler.

• Desibelin logaritmik karakterini her zaman gözönünde bulundurmak gerekir, yani birim mutlak değere değil, sadece değere tekabül etmelidir. Mesela; bir müzik aletinin ses seviyesi 75 dB ise, iki benzer alet. 150 dB değil, 78 dB üreteceklerdir. (Çünkü P2P,=2 ve 10 log 2=2 dB) on müzik aleti 85 dB‘e, yüz müzik aleti 95 dB‘e bin müzik aleti 105 dB‘e ulaşacaktır. Ses gücünün her 10 ile çarpımı, tekabül eden şiddet seviyesinin değerini 10 dB arttıracaktır.

• Desibel olarak artış, insan kulağının duyarlı olmadığı çeşitli ses frekanslarını da ortaya çıkarır. Bazı hızlı ölçümler esnasında; gürültülü referans ses olarak alınan saf bir sesle karşılaştınlır (referans ses 1000 hertz frekansındadır); bu durumda kullanılan birim fon’dur.

• 75 dB üzerindeki seslerin bilimsel olarak rahatsız edici oldukları belirlenmesine rağmen, bu oran sesin üretildiği ortama bağlı olarak farklılıklar gösterebilir. Bir sinema salonunda, şeker paketinin çıkardığı. ses veya kütüphanede çok alçak sesle konuşmalar da çok düşük şiddette olsalar dahi istenmeyen, rahatsız edici seslerdir. Aralıklı, düzensiz seslerde (bozuk bir musluktan damlayan su, çekiçle dövme, sürtme sesleri) aynı özellikleri gösterirler.

• Gürültünün kulak üzerine direkt ve insan organizmasının bütünü üzerine de ikincil etkileri vardır. 75 ile 30 dB arası şiddetteki seslerin duyma yeteneğini zedeleyen ve geçici sağırlığa neden olan etkileri vardır.
  
• Günde defalarca tekrarlanan bu seslere kazancı sağırlığı adı verilir.

• 130 Db’in üstündeki, gürültüler tehlikeji boyutlara ulaşır ve dönüşümsüz, ciddi, rahatsızlık¬lara neden olurlar: Baş dönmesi, kusma, zihin bulanıklığı.

Gürültünün dolaşım sistemi (arteryel basınç ve kalp ritmi) üzerinde, solunum sistemi ve hazım (midenin fonksiyonlan) üzerinde de olumsuz etkileri vardır. Ayrıca görüş bozukluklarına gece görmemeleri, renk, uzaklık görüşlerinde aksaklıklara neden olabilir. Gürültü her çeşit zihin çalışmasına da engeldir, dikkati dağıtır, düşünceyi karıştırır. Gürültü ruhsal bozukluklara istidatlı kişilerde nevropatileri (aşırı duyarlık, nevrozlar) ve psikozları (karakter bozuklukları, çöküntüler) baslatıcı ve geliştirici bir güce sahiptir.

• 20. yüzyılda tamamiyle motorlu duruma getirilen dünyamızda, özellikle şehirlerde gürültü sorunu belirgindir. Bunun sebepleri çok çeşitlidir, yol çalışmaları, elektrikli ev gereçlerinin çalışmaları (aspiratör, çamaşır makinası, elektrik süpürgesi, televizyon, radyo), trafik, hava trafiği, demiryolu trafiği vs.

• Bir çok ülkede yasa koyucular gürültünün önlenmesi amacıyla kanunlar çıkarmaktadır. Gürültüye karşı dernekler kurularak, halkın ses rahatsızlıklarını önleyici çalışmalar yapılmaktadır.

• Gürültü ile mücadelenin pratik çözümleri nelerdir? Gürültünün ortadan kaldırılması veya indirgenmesi 3 seviyede gerçekleşebilir; kaynakta, ulaştırmada, alma da.

• Kaynakta= Çözümler çok çeşitlidir. Sessizlik filtreleri, endüstriel makinelerde titreşimi önleyen dayanaklar vs. Hava ulaşımında gürültü çok büyük sorun teşkil etmektedir; Orly yakınındaki Villeneuve-Saint-Georges‘ta on saatte 198 uçak iniş veya kalkışları esnasında 100 desibellik ses oluşturmaktadırlar. Supersonik uçakların (U.R.S.S.’de TU 144, Birleşik Amerika’da S.S.T., Büyük Britanya ve Fransa’da Concorde) geliştirilmeye başlandığı çağımızda yeni zorluklarla karşılaşılmaktadır. Ele alınan çalışmaların ayrıntıları ne olursa olsun; (Reaktörlerin daha dikkatlice kalafatlanarak sessiz çekimlerinin elde edilmesi vs.) hiçbir çözüm istenilen neticeyi sağlayamamıştır, daha makul hava alanlarının yapımına yönle-nilmiştir.

• Ulaştırma= gürültüyle mücadele sessizleştirme şeklinde yürür. Burada da çeşitli ihtimaller mevcuttur, ikamet yerlerinin ses izolasyonu (halılar, duvarlara özel kaplamalar, ses geçirmeyen tuğlalar), endüstri makinelerinde koruyucu ekranların oluşturulması, demir yollan ve otoyollarında gürültüyü; önleyen duvarların yapımı vs.

• Alma da: kişisel koruyucular söz konusudur; koruyucu kasklar (havacılar, metalürjiciler,, mekanisyenler, havaalanı çalışanları için) veya kulak tıkaçları (sadece hafif ses indirgenmeleri için).