Yayılma

2 Haziran 2015 tarihinde ayla tarafından eklendi.

Gökyüzüne bakıldığında, düşsel bir hikaye anlaşılmaya çalışılır. Görünür yıldızlardan bazıları artık yok olmuşlardır. Görünen ise, dünyanın oluşumundan önce kayboluşları esnasında bıraktıkları parıltıdır. Bu olay ışığın yayılımından kaynaklanır. Işığın hızı çok büyük olup, 300.000 km/sn‘ye eşittir. Kaybolan yıldızların ki gözümüze yönlenmeye devam etmektedir. Bu bize astronomiye ait efsanevi uzaklıklar hakkında bir fikir verir.

Yayılma, madde transferi olmadan oluşan bir yer değiştirme fenomenidir. Bir çakıl taşı denize atıldığında, çakıl taşı tarafından oluşturulan sarsım, titreşim yayılması meydana gelecektir. Fakat suyun kendisi yer değiştirmemiştir. Özellikle dalgaların yayılımından bahsedilir.

Bir dalganın yayılanını karakterize eden özelliği hızıdır. Bu hız dalganın yayıldığı ortamın türüne bağlıdır. Mesela havada 30 m/s‘ye ulaşan ses kızgın demir içinde 5000 m/s’ye erişecektir. Aynı şekilde sudan veya camdan geçen ışık azalır. Bu yansıma kurallarının bir sonucudur. Yayılma hızı büyüklüğü, dalga uzunluğudur. Yani bir periyod boyunca periyodik bir fenomen tarafından katedilen uzunluktur. Verilen bir frekansta periyod değişmez. Ancak dalga uzunluğu hız gibi ortama göre değişir. Bu iki karakteristik bilindiğinde, yayılmanın incelenmesi pratik olarak sonuçlanmış olur. Geriye sadece bu yayılmanın yönünün belirlenmesi kalır. Bu tür araştırmalar ile sismologlar yer sarsıntılarını tanırlar.

Dalgaların yayılımmın incelenmesi, bir hareket ile kırınıma uğradığında zorlaşır. Söz gelişi ses duvarı, sesin hızında ilerleyen bir ses kaynağına benzer. Bu durumda kaynak tarafından yayılan dalga cepheleri kaynağın önünde sıkışırlar ve “bang teorisi” ile maddileşirler. Doppler teorisinde ses duvarına kadar gidilmez. Dalga cepheleri sadece hareket halindeki kaynak önünde daralıp sıkışırlar ve dalga boyu azalır. Duyulan frekans yayımlanan frekanstan daha düşük gözükür. Doppler olayı her tip dalga için, özellikle elektromanyetik dalgalar ve ışık için geçerlidir. Bu olay astronomi için vazgeçilmezdir, çünkü özellikle saman yoluna ait uzaklıkların ve hızların belirli ölçümlerine yarar.

Etiketler:

Henüz yorum yapılmamış.

Şu Sayfamız Çok Beğenildi